แผงโซลาร์เซลล์ช็อต-ไหม้ เกิดจากอะไร ป้องกันและรับมืออย่างไร

แผงโซลาร์เซลล์แม้ทั่วไปแล้วจะมีความปลอดภัยสูง แต่หากใช้อุปกรณ์ที่ไม่ได้มาตรฐานหรือมีวิธีติดตั้งและดูแลที่ไม่เหมาะสม ก็อาจนำไปสู่เหตุไฟช็อตหรือไฟไหม้ได้ ทางที่ดีผู้ที่เกี่ยวข้องทุกท่านจึงควรให้ความใส่ใจ เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดเหตุรุนแรงเหล่านี้ขึ้น

ไฟไหม้จากแผงโซลาร์เซลล์ พบบ่อยแค่ไหน

ทั่วไปแล้ว เหตุไฟไหม้ที่เกิดจากระบบโซลาร์เซลล์จะมีโอกาสเกิดขึ้นได้น้อยมาก โดยจะมีตัวอย่างข้อมูลสถิติจากงานศึกษาต่างๆ ดังนี้

• งานศึกษาในประเทศเยอรมนีที่ตีพิมพ์เมื่อปี 2024 พบว่าโอกาสเกิดไฟไหม้ในแต่ละปีจะอยู่ที่ 0.0014% สำหรับระบบโซลาร์เซลล์เมื่อมีกำลังไฟฟ้าเฉลี่ย 9 kWp อยู่ที่ 0.004% สำหรับระบบโซลาร์เซลล์เมื่อมีกำลังไฟฟ้าเฉลี่ย 25 kWp และอยู่ที่ 0.0049% สำหรับระบบกักเก็บพลังงานด้วยแบตเตอรี่สำหรับที่อยู่อาศัย ในขณะที่เหตุไฟไหม้อาคารที่อยู่อาศัยนับจากทุกสาเหตุ จะมีโอกาสเกิดสูงกว่ามาก โดยจะอยู่ที่ 0.28%
• งานศึกษาในประเทศเนเธอร์แลนด์ที่เผยแพร่เมื่อปี 2024 พบว่าจากเหตุไฟไหม้อาคาร 10,000 เคสในปี 2022-2023 มีเพียง 152 เคสที่เกิดกับอาคารที่มีระบบโซลาร์เซลล์ (คิดเป็นน้อยกว่า 2%) และมีเพียง 30 เคสเท่านั้นที่ได้รับการยืนยันว่ามีสาเหตุเกิดจากระบบโซลาร์เซลล์ (คิดเป็น 0.3%)
• งานศึกษาในประเทศออสเตรเลียที่เผยแพร่เมื่อปี 2016 ได้ระบุว่า มีเพียงประมาณ 1.5% ของเหตุไฟไหม้อาคารที่อยู่อาศัยที่มีสาเหตุมาจากระบบโซลาร์เซลล์
• งานศึกษาในประเทศเยอรมนีที่เผยแพร่เมื่อปี 2015 พบว่า มีเพียง 0.006% ของโรงไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์ที่เกิดเหตุไฟไหม้จนเกิดความเสียหายรุนแรง

แผงโซลาร์เซลล์ช็อตหรือไหม้ เกิดจากอะไร

เหตุไฟช็อตหรือไฟไหม้ที่เกิดจากระบบโซลาร์เซลล์นั้นไม่ได้เกิดด้วยความบังเอิญ แต่จะมีสาเหตุส่วนใหญ่ที่เกี่ยวข้องกับความบกพร่องในด้านมาตรฐานหรือการบำรุงรักษา โดยสามารถสรุปสาเหตุในภาพรวมได้ดังนี้

• แผงโซลาร์เซลล์หรืออุปกรณ์อื่นๆ ไม่ได้มาตรฐาน การใช้แผงโซลาร์เซลล์หรืออุปกรณ์อื่นๆ (เช่น อินเวอร์เตอร์ อุปกรณ์เชื่อมต่อไฟฟ้า หรือแบตเตอรี่) ที่ไม่มีมาตรฐานรองรับหรือเกิดความบกพร่องเสียหาย จะเป็นสาเหตุสำคัญอย่างหนึ่งของเหตุไฟช็อตและไฟไหม้
• สายไฟโซลาร์เซลล์ไม่ได้มาตรฐาน สายไฟโซลาร์เซลล์เป็นจุดหนึ่งที่มักถูกมองข้าม แต่มีความสำคัญต่อความปลอดภัยเป็นอย่างมาก เพราะจำเป็นต้องสามารถทนต่อแรงดันไฟฟ้า การลามไฟ อุณหภูมิ แสงยูวี ความชื้น แรงลม ตลอดจนปัจจัยแวดล้อมอื่นๆ ได้อย่างเหมาะสม มิเช่นนั้นก็อาจเป็นต้นตอสาเหตุของเหตุไฟช็อตหรือไฟไหม้ได้
• ความผิดพลาดจากการวางแผนหรือออกแบบระบบ เช่น ขาดการประเมินน้ำหนักและโครงสร้างรองรับอย่างเหมาะสม ติดตั้งแผงโซลาร์เซลล์หนาแน่นจนเกินไป ไม่มีระบบตัดการทำงานฉุกเฉิน (Rapid Shutdown) ที่เหมาะสม เป็นต้น
• การติดตั้งไม่ได้มาตรฐาน ความผิดพลาดต่างๆ ที่เกิดจากการติดตั้งก็สามารถนำไปสู่เหตุไฟช็อตหรือไฟไหม้ได้เช่นกัน ตัวอย่างเช่น ไม่ได้เชื่อมต่อสายไฟและอุปกรณ์ต่างๆ อย่างเหมาะสม ไม่ได้ใช้อุปกรณ์จับยึดสายไฟอย่างเหมาะสม ขาดความระมัดระวังในการจัดการพื้นที่เดินสายไฟ เป็นต้น
• ความบกพร่องจากการบำรุงรักษา การบำรุงรักษาที่ไม่สม่ำเสมอหรือขาดมาตรฐาน ก็เป็นอีกสาเหตุสำคัญของเหตุไฟช็อตหรือไฟไหม้ เพราะระบบโซลาร์เซลล์อาจเกิดความเสื่อมหรือความบกพร่องต่างๆ ขึ้นได้โดยไม่รู้ตัว
• ผลกระทบจากปัจจัยภายนอกต่างๆ เช่น ฟ้าผ่า พายุ น้ำท่วม ตลอดจนภัยธรรมชาติอื่นๆ ซึ่งการออกแบบและติดตั้งระบบโซลาร์เซลล์ก็ควรมีการประเมินความเสี่ยงและมีมาตรการรองรับในจุดนี้ด้วย (เช่น ควรติดตั้งอุปกรณ์ป้องกันฟ้าผ่า และหากเป็นพื้นที่เสี่ยงน้ำท่วมก็ควรใช้สายไฟที่ทนน้ำได้ในระดับ AD8 เป็นต้น)

อ่านเพิ่มเติม : มาตรฐาน AD7 และ AD8 ของสายไฟโซลาร์เซลล์คืออะไร สำคัญอย่างไร

แผงโซลาร์เซลล์ช็อตหรือไหม้ ป้องกันอย่างไร

สำหรับการป้องกันเหตุไฟช็อตหรือไฟไหม้ที่เกิดจากระบบโซลาร์เซลล์ก็จะมีแนวทางดังนี้

• เลือกใช้เฉพาะแผงโซลาร์เซลล์และอุปกรณ์ที่ได้มาตรฐาน ควรเลือกใช้เฉพาะแผงโซลาร์เซลล์ที่ผ่านการรับรองตามมาตรฐานที่ได้รับการยอมรับตามข้อกำหนดของวสท. เช่น IEC 61215 หรือ มอก. 1843 ซึ่งจะช่วยยืนยันถึงคุณภาพและความปลอดภัยได้เป็นอย่างดี เช่นเดียวกันสำหรับอุปกรณ์อื่นๆ ในระบบ เช่น อินเวอร์เตอร์ อุปกรณ์เชื่อมต่อไฟฟ้า และแบตเตอรี่
• เลือกใช้เฉพาะสายไฟโซลาร์เซลล์ที่ได้มาตรฐาน มาตรฐานสายไฟโซลาร์เซลล์ที่ได้รับการยอมรับ เช่น EN 50618:2014, IEC 62930:2017 และ มอก. 62930-2564 จะช่วยยืนยันถึงคุณภาพในด้านต่างๆ ได้เป็นอย่างดี เช่น ความทนทานของตัวนำ ความทนทานของฉนวนและปลอกหุ้ม ความทนอุณหภูมิ ความทนต่อรังสียูวี ความชื้น และการลามไฟ เป็นต้น ซึ่งนอกจากนี้แล้ว ก็ควรเลือกใช้สายไฟโซลาร์เซลล์ที่มีขนาด ความยาว และสเปคในส่วนอื่นๆ ที่เหมาะสมกับระบบ
• วางแผน ออกแบบระบบ และติดตั้งตามมาตรฐานโดยผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น การออกแบบระบบและดำเนินการติดตั้งโซลาร์เซลล์ เพื่อให้ปลอดภัยก็ควรดำเนินการโดยผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น และควรปฏิบัติตามกรอบมาตรฐานที่กำหนด เช่น ในกรณีของการติดตั้งโซลาร์เซลล์บนหลังคา ก็ควรปฏิบัติตามมาตรฐาน วสท. 022013-22 เป็นต้น
• มีการบำรุงรักษาอย่างเหมาะสม ระบบโซลาร์เซลล์จำเป็นต้องได้รับการตรวจสอบและบำรุงรักษาอย่างเหมาะสมและสม่ำเสมอ เพื่อให้สามารถสังเกตพบความชำรุดบกพร่อง รวมถึงสามารถดำเนินการแก้ไขได้อย่างทันท่วงที
• ประเมินความเสี่ยงและวางมาตรการรับมือภัยธรรมชาติอย่างเหมาะสม พื้นที่ติดตั้งระบบโซลาร์เซลล์ควรได้รับการประเมินความเสี่ยงในแง่ของภัยธรรมชาติ และควรมีการวางมาตรรับมืออย่างเหมาะสม เช่น ติดตั้งระบบตัดการทำงานฉุกเฉิน ใช้ระบบป้องกันฟ้าผ่า ใช้สายไฟโซลาร์เซลล์ที่ทนน้ำได้ในระดับ AD8 สำหรับพื้นที่เสี่ยงน้ำท่วม เป็นต้น

ระบบโซลาร์เซลล์ไฟช็อต ควรรับมืออย่างไร

การรับมือเหตุไฟช็อตจากระบบโซลาร์เซลล์จะมีแนวทางคร่าวๆ ดังนี้

• ไม่สัมผัสผู้ที่ถูกไฟช็อตโดยตรง โดยเฉพาะหากผู้ถูกไฟช็อตยังสัมผัสกับระบบไฟฟ้าอยู่ เพราะอาจทำให้ถูกไฟช็อตตามไปด้วย
• ปิดระบบไฟฟ้าหากสามารถทำได้โดยปลอดภัย ควรใช้ระบบตัดการทำงานฉุกเฉินเพื่อปิดระบบโซลาร์เซลล์หากเป็นไปได้ ทั้งนี้ แผงโซลาร์เซลล์แม้จะถูกตัดการเชื่อมต่อแล้ว หากยังได้รับแสงสว่างอยู่ก็ยังคงผลิตไฟฟ้าอย่างต่อเนื่อง จึงควรระมัดระวังในจุดนี้ด้วย
• แจ้งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องโดยทันที เช่น โทรแจ้ง 1669 (สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ) รวมถึงควรแจ้งฝ่ายต่างๆ ที่เกี่ยวข้องให้รับทราบเหตุการณ์โดยเร็ว
• ดำเนินการปฐมพยาบาลโดยเร็ว เมื่อสามารถแยกผู้ที่ถูกไฟช็อตออกจากระบบไฟฟ้ามายังบริเวณที่ปลอดภัยแล้ว ก็ควรดำเนินการปฐมพยาบาลอย่างเหมาะสมโดยเร็ว

ทั้งนี้ แนวทางดังกล่าวนี้จะเป็นเพียงข้อมูลโดยเบื้องต้นเท่านั้น อาคารสิ่งปลูกสร้างหรือโรงไฟฟ้าใดๆ ที่มีระบบโซลาร์เซลล์ก็ควรมีการวางมาตรการเตรียมพร้อมรับมือเหตุไฟช็อต รวมถึงเหตุฉุกเฉินอื่นๆ ตามบริบทของตนเองอย่างเหมาะสม

ระบบโซลาร์เซลล์ไฟไหม้ ควรรับมืออย่างไร

ส่วนการรับมือเหตุไฟไหม้จากระบบโซลาร์เซลล์ก็จะมีแนวทางคร่าวๆ ดังนี้

• แจ้งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องโดยทันที เช่น โทรแจ้ง 199 (ดับเพลิง) หรือ 1669 (สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ) ตามความเหมาะสม รวมถึงควรแจ้งฝ่ายต่างๆ ที่เกี่ยวข้องให้รับทราบเหตุการณ์โดยเร็ว
• ปิดระบบไฟฟ้าหากสามารถทำได้โดยปลอดภัย ควรใช้ระบบตัดการทำงานฉุกเฉินเพื่อปิดระบบโซลาร์เซลล์หากเป็นไปได้ ทั้งนี้ แผงโซลาร์เซลล์แม้จะถูกตัดการเชื่อมต่อแล้ว หากยังได้รับแสงสว่างอยู่ก็ยังคงผลิตไฟฟ้าอย่างต่อเนื่อง จึงควรระมัดระวังในจุดนี้ด้วย
• ไม่ควรใช้น้ำกับระบบไฟฟ้าจนกว่าจะถูกปิด เพราะอาจทำให้เกิดไฟช็อตขึ้นได้ ทั้งนี้ แม้ปิดแล้วก็ควรระมัดระวังว่าแผงโซลาร์เซลล์อาจยังผลิตไฟฟ้าอยู่
• เร่งอพยพผู้คนออกนอกบริเวณอาคาร เพื่อลดความเสี่ยงต่อชีวิต โดยควรใช้ทางหนีไฟ ไม่ควรใช้ลิฟต์ เพราะอาจเกิดปัญหาขัดข้อง

ทั้งนี้ แนวทางดังกล่าวนี้จะเป็นเพียงข้อมูลโดยเบื้องต้นเท่านั้น อาคารสิ่งปลูกสร้างหรือโรงไฟฟ้าใดๆ ที่มีระบบโซลาร์เซลล์ก็ควรมีการวางมาตรการเตรียมพร้อมรับมือเหตุไฟไหม้ รวมถึงเหตุฉุกเฉินอื่นๆ ตามบริบทของตนเองอย่างเหมาะสม

GMS Solar ผู้จัดจำหน่ายสายไฟโซลาร์เซลล์สำหรับงานโครงการ

GMS Solar เป็นผู้จัดจำหน่ายอุปกรณ์ด้านพลังงานสะอาดสำหรับงานโครงการ เช่น สายไฟโซลาร์เซลล์ ระบบกักเก็บพลังงานด้วยแบตเตอรี่ (BESS) ฯลฯ โดยเป็นบริษัทในเครือ GMS Interneer ซึ่งมีประวัติการดำเนินงานในอุตสาหกรรมพลังงานมากว่า 20 ปี

ที่ผ่านมา GMS Solar ได้จำหน่ายสายไฟโซลาร์เซลล์ภายใต้แบรนด์ ZTT Cable ไปแล้วกว่า 1 ล้านเมตร ซึ่งก็ได้รับการตอบรับเป็นอย่างดีเนื่องด้วยจุดเด่นหลายประการ เช่น

• มีคุณภาพสูง เป็นสายไฟ Class 5 ชนิดกระแสตรง (DC) ที่ผลิตจากทองแดงเคลือบดีบุก ใช้วัสดุฉนวนและปลอกหุ้มเป็น XLPO ซึ่งสามารถทนความร้อนและแสงยูวีได้อย่างดีเยี่ยม ทำให้สามารถใช้ได้กับทั้งงานติดตั้งในร่มและกลางแจ้ง
• มีความทนทานสูง สามารถทนต่อแสงยูวีรวมถึงอุณหภูมิและสภาพอากาศที่รุนแรง ผ่านการทดสอบการต้านการลุกลามของไฟ การทนต่อโอโซน ตลอดจนการทนต่อสารเคมีที่มีฤทธิ์เป็นกรดหรือด่าง
• มีความทนต่อน้ำและความชื้น ผ่านการทดสอบ Water Resistance ตามมาตรฐาน TÜV 2PfG 2750/09.20 ทำให้สามารถใช้ได้ครอบคลุมโครงการหลากหลายรูปแบบ ทั้ง Solar Farm และ Solar Roof
• มีมาตรฐานรองรับ ผ่านการทดสอบและรับรองตามมาตรฐาน EN 50618:2014 และ IEC 62930:2017 ซึ่งเป็นมาตรฐานระดับสากลสำหรับสายไฟโซลาร์เซลล์ที่ได้รับการยอมรับอย่างแพร่หลายในปัจจุบัน ทั้งยังมีรายงานผลการทดสอบในทุก Lot การผลิต จึงช่วยให้สามารถมั่นใจในคุณภาพได้อย่างเต็มที่

จุดเด่นเหล่านี้เมื่อผนวกกับทีมงานผู้เชี่ยวชาญ จึงเกิดเป็นโซลูชั่นด้านสายไฟโซลาร์เซลล์ที่มีคุณภาพสูง ครบถ้วนทั้งในส่วนของสินค้าและบริการ พร้อมที่จะส่งมอบให้กับทุกโครงการสำคัญของคุณ